Raspberry Pi veya benzer cihazlara NAS kurulumu..

Öncelikle pi veya muadili cihazınızda bir debian linux (raspbian, armbian, ubuntu, vb.) türevi işletim sistemi kullandığınızı ve cihazınıza statik ip verdiğinizi varsayarak yazıma başlıyorum. Cihaza putty veya benzeri bir SSH istemcisi ile bağlandığınızı farz ederekte devam ediyorum.

İster microsd kartınızdaki bir klasör veya klasörleri ister usb üzerinden bağladığınız bir external harddisk i paylaşıma açabilirsiniz. usb diskinizin ntfs veya ext formatında olması farketmiyor. Yanlız ntfs ile daha yavaş transfer hızlarında aktarım yapabileceğimizi bilmekte fayda var. Ben şiddetle external diskinizi ext4 ile formatlamanızı öneririm. Çünkü linux'te resmi ntfs desteği yok. Geriye mühendislik ile ntfs desteği veriliyor. Bunu partition işlemi yapabilen bir çok uygulama ile yapabilirsiniz. Paragraf sonunda benim kullandığım paragon isimli programın linkini vereceğim.  Aslında aynı şey microsoft ağlarına bağlanmak için geliştirilen samba içinde geçerli. O da tersine mühendislik ile geliştirilmiş bir uygulama.

https://www.paragon-software.com/free/pm-express/

Eğer cihaza external hdd bağladıysanız öncelikle harddiski linux'e mount etmemiz gerekiyor. Bunun için öncelikle hdd nin id sini öğrenmemiz lazım. Linux sisteme bağlı tüm depolama cihazlarına bir id verir. Bunu öğrenmeden önce depolama cihazlarının bir listesini alıyoruz.

root@raspberrypi:~# lsblk
NAME MAJ:MIN RM SIZE RO TYPE MOUNTPOINT
sda 8:0 0 931.5G 0 disk
└─sda1 8:1 0 931.5G 0 part /mnt/nas/hdd1 <-- bendeki external disk bu
sdb 8:16 0 111.8G 0 disk
├─sdb1 8:17 0 256M 0 part /boot/firmware
└─sdb2 8:18 0 111.6G 0 part /
mmcblk0 179:0 0 14.4G 0 disk
├─mmcblk0p1 179:1 0 256M 0 part
└─mmcblk0p2 179:2 0 14.2G 0 part

Yukarıda benim depolama cihazlarımın bir listesini görüyorsunuz. Burada external diskin sda1 olarak tanımlı olduğunu öğrenmiş oldum.

Şimdi id numarasını bulalım.

root@raspberrypi:~# blkid
/dev/sdb1: LABEL="system-boot" UUID="85F3-CC2B" TYPE="vfat" PARTUUID="da84cd12-01"
/dev/sdb2: LABEL="writable" UUID="b96d647f-679e-4582-87d0-2d8c7afc91f4" TYPE="ext4" PARTUUID="da84cd12-02"
/dev/mmcblk0p1: LABEL="system-boot" UUID="85F3-CC2B" TYPE="vfat" PARTUUID="da84cd12-01"
/dev/mmcblk0p2: LABEL="ubuntu" UUID="b96d647f-679e-4582-87d0-2d8c7afc91f4" TYPE="ext4" PARTUUID="da84cd12-02"
/dev/sda1: LABEL="DATA" UUID="5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e" TYPE="ext4" PARTUUID="2e7937c5-01"
/dev/mmcblk0: PTUUID="da84cd12" PTTYPE="dos"

External diskimin id si UUID="5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e" olarak görünüyor.

Artık bu id numarası ile external diskimizi mount edebiliriz. Elbette sizin diskinizin id numarası farklı olacak, kendi diskinizin id sini kullacaksınız. Diskin her reboot sonrası otomatik olarak mount olabilmesi için fstab isimli dosyada bunu belirtmemiz gerekiyor. Normalde dosyaları editlerken komut satırından nano komutu ile yapabiliyoruz ancak kafa karışıklığı olmaması açısından bunu bir uygulama üzerinden yapmak şimdilik en iyisi. Terminal ekranından UUID numarasını kopyalamak için mouse'un sol tuşuna basılı tutup seçin ve seçili bırakın. Sonra windows üzerinde istediğiniz yere yapıştırın.

https://winscp.net/eng/download.php

Bunu indirip kurduktan sonra pi ye bununla login olup windows gezgininde olduğu gibi klasörler içinde gezinebilir, dosya, klasör yaratabilir, bunları rename yapabilir veya silebilir, dosya veya klasörler için kullanıcıları değiştirebilir veya kullanıcı haklarını düzenleyebilirsiniz.

Şimdi birde notepad++ yükleyelim. Böylece bir yapılandırma dosyasında yanlışlık yaparsak kolayca geri alabiliriz.

https://github.com/notepad-plus-plus/notepad-plus-plus/releases/download/v7.9.2/npp.7.9.2.Installer.x64.exe

Artık winscp üzerinden notepad++ ile kolayca işlemlerimizi halledebiliriz.

Şimdi bir mount point oluşturalım. Linux'te depolama cihazlarına windows'taki gibi bir harf atanmıyor. Depolama cihazını bir klasöre bağlayarak kullanıyoruz. Bunun için öncelikle bir klasör oluşturmamız gerek. Winscp programı ile /mnt klasörü içine girelim ve önce nas isimli bir klasör sonra da nas klasörü içinde hdd1 diye bir klasör oluşturalım.

Bunu komut ile yapmak istersek;

root@raspberrypi:~# mkdir /mnt/nas/hdd1

Artık fstab'i düzenleyebiliriz. Winscp ile /etc klasörünün içindeki fstab dosyasına sağ klik ile düzenle > notepad++ ı seçip dosyayı açalım ve dosyanın en altına aşağıda vereceğim satırı yapıştıralım. Tabi öncelikle dosyanın orjinal içeriğini bir yere copy/paste yapıp yedekleyelim.

Diskiniz ext formatlı ise;

UUID=5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e /mnt/nas/hdd1 ext4 defaults 0 1

Diskiniz nfts formatlı ise;

UUID=5741b235-77d2-8dc4-20a2-bef575df788e /home/nas/hdd1 ntfs-3g uid=1000,gid=1000,sync,auto,rw,big_writes 0 0

Fstab dosyası ile işimiz bitti, kaydedelim.

Şimdi işlemi doğru yaptığımızı görmek için test edelim.

root@raspberrypi:~# mount -a

Bu komut fstab dosyasında bir hata yok ise hiç bir çıktı vermeyecektir. Çıktı yoksa yapılan işlem doğrudur.

Tebrikler external diskinizi sisteme bağladınız. Artık diskinizin içeriğini winscp içinden /mnt/nas/hdd1 klasörü içinden görebilirisiniz.

Yok ben komutla görmek istiyorum diyen varsa;

root@raspberrypi:~# cd /mnt/nas/hdd1

root@raspberrypi:~# ls -al

External diskim yok, sistemin kurulu olduğu microsd kart içinden bir paylaşım yapmak istiyorum diyenler için işlem daha basit. Sadece paylaşım için bir klasör oluşturun yeterli. Mesela onun içinde hdd2 klasörünü oluşturalım. Yine ister winscp üzerinden, ister komutla oluşturun.

root@raspberrypi:~# mkdir /mnt/nas/hdd2

microsd kart içindeki paylaşım için disk id'si, ftsab editlemesine falan gerek yok zira microsd kartın içinde sistemde bulunduğundan otomatik olarak mount edilmiş durumda.

Öncelikle paylaşım yapabilmemiz için samba kurmamız gerekiyor. Bazı sistemlerde ön yüklü olarak gelebiliyor.

root@raspberrypi:~# apt install samba

Samba kurulduğuna göre şimdi firewall üzerinden samba'nın kullandığı portlara izin verelim. Bunun için ufw yi kuracağız.

root@raspberrypi:~# apt install ufw

Bu da kuruldu, ufw'yi sistemde etkinleştirelim.

oot@raspberrypi:~# ufw enable

Şimdi portları açalım.

root@raspberrypi:~# ufw allow samba

Gerekli portlarda açıldı, şimdi samba için kullanıcı oluşturalım. Kullanıcı oluştururken sistemde önceden tanımlı linux kullanıcılarından birisini seçeceğiz.  Örneğin raspian'da default pi isimli bir kullanıcı oluşturulur, samba içinde pi isimli bir kullanıcı oluşturacağız veya ubuntu da ahmet isimli bir kullanıcı oluşturduysanız samba user olarakta ahmet isimli bir kullanıcı oluşturacağız. Aslında buna gerek yok ama benim kullandığım samba konfigürasyonunda gerek var. Samba kullanıcısı için şifre de oluşturacağız. Windows üzerinden pi üzerinde paylaştığımız klasörlere ulaşırken bu kullanıcı adı ve şifre ile ulaşacağız.

root@raspberrypi:~#  smbpasswd -a ronniejamesdio

Şimdi de samba için nas isimli bir kullanıcı grubu oluşturalım. Bu kullanıcı grubu ilerde torrent uygulaması kurunca lazım olacak.

root@raspberrypi:~# groupadd nas

Artık samba'nın konfig dosyasında gerekli düzenlemeleri yapabiliriz. Bunun için /etc/samba/smb.conf dosyasını kullanacağız. Winscp ile dosyayı açalım. Dosyanın en altına aşağıda vereceğim konfiği yapıştıralım ve kaydedelim. External disk ve microsd paylaşımı için de örnekleme yaptım. İsterseniz içlerinden sadece birisini de kullanabilirsiniz.

[External_Disk]
path = /mnt/nas/hdd1
valid users = ronniejamesdio,@nas
read only = no
writeable = yes
browseable = yes
force user = ronniejamesdio
force group = nas
create mask = 0775
create mode = 0775
directory mode = 0775

[Micro_SD]
path = /mnt/nas/hdd2
valid users = ronniejamesdio,@nas
read only = no
writeable = yes
browseable = yes
force user = ronniejamesdio
force group = nas
create mask = 0775
create mode = 0775
directory mode = 0775

Yaptığımız değişiklik doğru mu kontrol edelim.

root@raspberrypi:~# testparm

bir hata yok ise paylaşımla ve global ayarlarla ilgili bilgileri verecektir.

smb.conf dosyasında yaptığımız değişikliğin geçerli olabilmesi için saba servisini yeniden başlatalım.

root@raspberrypi:~# service smbd restart

Şimdi payşalım için yarattığımız klasör veya klasörlere samba kullanıcısı için yetkilendirme yapıyoruz.

External disk için;

root@raspberrypi:~# chown -R ronniejamesdio:nas /mnt/nas/hdd1

Microsd için;

root@raspberrypi:~# chown -R ronniejamesdio:nas /mnt/nas/hdd2

Artık ronniejamesdio kullanıcısı ve nas grubu içindeki kullanıcılar paylaşılan klasörlere erişim sağlayabilir.

Windows üzerinden ağ sürücüsüne bağlan seçeneği ile aşağıdaki şekilde bağlanabilirsiniz.

\\pi ip'si\External_Disk

veya

\\pi ip'si\Micro_SD

Bu yazımızın sonuna geldik. Umarım yanlış veya eksik bilgi vermemişimdir. Zaten nas kuracaklara buradan da yardımcı olmaya çalışacağım. Bende öğrenirken sağdan soldan yardım alarak öğrendim.

Mpbs ile mb/sn farkı ve speed test hatası

Bu yazımda Mpbs ile mb/sn farkı soru-cevap şeklinde açıklamak istiyorum.

Operatörler hız bilgisini neden mb/sn yerine Mbps olarak paylaşıyor?

Bilgisayardaki en küçük veri birimi Byte'dir

Kablolarda ise en küçük veri birimi Bit'dir

8bit = 1 byte

8 mbps = 1mb/s

Bilgisayardaki veri birimleri:  byte kilobyte megabyte vs...

Kablodan geçen veri birimleri : Bit Kilobit Megabit

Yani kablodan geçen veri ile bilgisayar sistemindeki veri aynı formatta değildir. Bu yüzden de kablolardaki veri Mpbs ile ifade edilir.

1 Mbps Kaç mb/sn eşittir?

Tabloda görebileceğiniz üzere mb/sn/ Mbps = 1/8

SpeedTest Hatası

Ekran Kartı Fanı Nasıl Bulunur ? Nasıl Değiştirilir ?

Merhaba,

Bu yazımda ekran kartınızın fanı arızalandığında muadil fanı nasıl bulabileceğinizi ve nasıl değiştireceğinizi anlatacağım.

Neden Ekran Kartımın Fanını Değiştirdim?

Elimde 5 yaşında bir GALAX GTX 970 EXOC var. Performansından hala çok memnunum. Bana 1080p'de high ultra ayarlarda hala yetiyor. 2 yıl önce fanlarından inanılmaz bir gürültü gelmeye başladı. Adeta bir traktör motoru sesi. Sadece gürültü de değil. Masayı da sallıyor. Fanlarını yağlamayı düşündüm. Ancak fanları yağlanabilir yapıda değilmiş. Normal fanlar gibi değil. Mile ulaşabilmek için fanı parçalamanız gerekiyor. Parçalamadan açabilenler var ancak , eliniz yatkın değilse kırılma olasılığı %80-90. Ben açmayı denedim ama beceremedim, yapacak birşey yok dedim ve ekran kartını tümüyle söküp hem temizledim , hemde termal macununu değiştirdim.

Ekran kartını taktığımda tam yükte bile fanın birisinin çalışmadığını farkettim. (Normalde yük altında değilken fanlar çalışmıyor. Orta yükte tek fan çalışıyor. Tam yükte iki fan birden çalışıyor.) Ancak ses düzelmişti. Bende o şekilde kullanmaya devam ettim. Bir sıkıntı olmadı. Taki geçen aya kadar.

Herşey normal giderken sanki az sonra infilak edecekmiş gibi bir takırtı sesleri gelmeye başladı. Geçen seferkinden de fazla geliyordu. Çok endişelendim. Ekran kartını değiştirmeyi düşündüm ancak bütçemin yettiği 1660 super vb ekran kartlarının performansı gtx970'ten ona geçmemi değecek kadar değildi. Eğer bir upgrade yapacaksam 2060 - 2070 civarı birşey'e geçmek isterim ki değsin. Ancak onlara da şuan bütçem yetmiyor. Bende fanları değiştirip değiştiremeyeceğimi merak ettim ve araştırmaya başladım.

Ekran Kartı Fanı Nasıl Bulunur?

Bu konuda iki durum mevcut. Asus MSI vb çok bilinen markaların, popüler kartlarının fanlarını n11, gitti gidiyor vb Türk alışveriş sitelerinden bulabiliyorsunuz. Örnek olarak "Asus Gtx 970 Fan" diye arattığınızda çıkıyor. Nispeten daha güncel modellerin fanlarını bulmak ve alternatiflerini bulmak daha kolay.

Alırken dikkat etmeniz gereken şey, fan boyutu, fan deliklerinin yapısı ve birbirlerine olan mesafesi. Tabi en son olarakta soket tipi. Aşağıdaki resimde bir örneğini görebilirsiniz.

Bu şekilde çözebildiyseniz şanslısınız, hem paradan hem zamandan tasarruf ettiniz. Eğer benim gibi Türkiye'de daha az bilinen markaların az kullanılan modellerinden birine sahip iseniz Türkiye'den fanı bulmanız çok zor. Tabi haliyle Çin'e yani Aliexpress'e yöneliyoruz.

Burda da ekran kartı modelimizi yazdığımızda bulma ihtimalimiz düşük. O yüzden ekran kartımızın fanını söküp arkasındaki etikette yazan modeli aratmamız gerekiyor.

"Apistek GA92O2H" şeklinde fanın marka ve modelini arattığınızda ilgili ürünlere ulaşabiliyorsunuz. Tabi almadan önce yine fanların çapına vida deliklerine ve sokete dikkat ediyoruz.

Aşağıdaki resimde benim sipariş verdiğim fanları görebilirsiniz.

https://tr.aliexpress.com/item/32916029578.html?spm=a2g0s.9042311.0.0.3b184c4dM3zJJI

Ürün bana yaklaşık 1 ayda geldi. Ürünün fiyatı 90 TL. Kapıda 17 lira vergi ödedim. Yani 107'liraya patladı bana.

Ekran Kartının Fanı Nasıl Değiştirilir?

Tabi ki önce ekran kartımızı kasamızdan söküp masaya alıyoruz. İnce uçlu "saatçi / telefoncu tornavidası" diye geçen tornavidalardan elimizde olması gerekiyor. Her yerde bulabileceğiniz şu set işinizi görecektir.

Öncelikle ekran kartımızın soğutmasının üzerindeki metal/plastik koruyucu kısmı söküyoruz. Bu kısımlar her kartta farklılık gösterecektir.

Koruyucu kısmı söktükten sonra soğutucu blok üzerindeki fanlara ve fan soketlerine rahatça erişebiliyoruz.

Rahat çalışabilmek için alt kısımda bulunan fan soket bağlantılarını söküyoruz ve fan kablolarını , onları sabitleyen kanallardan çıkartıyoruz.

Fan yapraklarının aralarına bakarsanız fanı sabitleyen vidaları görebilirsiniz. Bu vidaları söküyoruz. Bu kısımda kullandığınız tornavidanın ucunun mıknatıslı olmasında yarar var. Zira alan dar ve vidalar çok küçük. Düşürüp kaybetme olasılığınız var.

Fanları söktükten sonra uygun bir cihaz ile hava üfleyerek veya çekerek , dikkatli bir şekilde soğutucu blok üzerindeki tozları temizleyebilirsiniz.

Eğer ekran kartını aldıktan uzun bir süre sonra ilk kez söküyorsanız , soğutucu bloğu da söküp termal macunu yenilemenizde fayda var. Ancak işlemci çekirdeği haricindeki yan kompanentlerde termal macun yerine termal pad kullanılmış olabilir. Bu işe kalkışıyorsanız işlem öncesinde uygun bir termal pad temin etmeniz gerekebilir. Önceden ekran kartınızın soğutma tasarımını internetten araştırmanızda yarar var.

Benim ekran kartımda termal pad kullanılmadığı için öyle bir sıkıntım olmadı ve yakın zamanda termal macununu değiştirdiğim için soğutma bloğunu sökmeye girişmedim. O yüzden o kısmı geçiyorum.

Ekran kartımızın fanlarını söktükten sonra aynı şekilde yeni fanları yerine vidalıyoruz. Soket kısmına geldiğimizde ise yaşadğım bir durumu paylaşmak istiyorum. Yukarıda paylaştığım resimde gördüğünüz gibi benim orjinal fanlarımın soketleri ayrı. Ancak bu yeni aldığım fanlar tek bir uygun sokete sahipler. Aralarında ufak bir soket ile birbirlerine bağlanmışlar. Ben alırken buna dikkat etmedim. Tek ucu, o kablonun uzanabildiği yakın sokete bağladım. Bunun nasıl bir etikisi var. Yukarıda anlattığım gibi kartın orjinalinde fanlar yüke göre ya hiç çalışmıyor ya da sadece bir tanesi çalışıyor. Haliye siz iki fanı tek sokete bağladığınızda tek fanın çalışması özelliğinden feragat etmiş oluyorsunuz. Çok mu önemli? Hayır. Zaten 2 seneden beri tek fanla çalışıyordu kart. Şuanda yük altında değilken fanlar hiç dönmüyor, orta ve tam yükteyken 2 fan birden dönüyor.

Fanları vidalayıp , fan soket bağlantılarını da yaptıktan sonra ilk başta söktüğümüz metal/plastik koruyucuyu yerine vidalıyoruz.

Şuanki haliyle hazır ancak son bir rutuşa ihtiyaç var 🙂 Kartın orjinalliğini kaybetmemesi adına eski fanların üzerindeki marka etiketlerini saç kurutma makinası ile ısıtıp kolayca söküyoruz ve uygun bir yapıştırıcı ile yeni fanlarımızın ortasına geri yapıştırıyoruz.

Son olarak ekran kartımızı kasamıza geri monte ediyoruz.

Sonuç?

Ses ve sallantı yok oldu. Kart ilk aldığım zamanki gibi sessiz ve serin çalışıyor. 2 yıldan beri tek fanla çalıştığı için ortalama 70-75 derecede çalışıp max 80-82 derecelere geliyordu.

10-15 derecelik bir sıcaklık azalması oldu. Ortalama 60-70 derecede çalışıp max 72 dereceleri görüyor.

Okuduğunuz için teşekkürler. Umarım benzer durumda kalanların işine yarar.

#ekrankartı #EkranKartıSoğutma