Dell Optiplex 3060 Micro Form Factor (MMF)

Neden lazım?

Kullandığım ultrabook upgrade edilemediği için ya yeni birtane alacaktım yada itx, hatta mükünse daha küçük, bir desktop cihaza yönelecektim hem çok fazla yer kaplamasın diye hem de gerekirse PCyi çantaya atıp yanımda rahatlıkla götürebileyim diye.

İstediğim özelliklerdeki "düzgün" markalı bir ultrabook fiyatı 15binTL civarlarından başlıyordu. Biraz eski model yada 2. el filan baksam 10bin ve hatta 7-8bin TLye de bulabilirdim ama İstanbulda yaşamadığım için bulabileceğim ürünleri test etme şansım olmadığından bu kadar parayı, test edemediğim bir cihaza vermek istemedim. Bir diğer taraftan, yurt dışında 1500$ civarında satılan ürünleri burada %50-60 fazla para vermek de içime sinmedi doğrusu

Ultrabook listeden çıkınca geriye itx toplama pc, intel nuc, dell optiplex, asus vivo vb. alternatifler kaldı.

Itx kasalar diğer ürünlere göre büyük kaldığı için onu da eledim. Hem daha önce markadan menun kaldığım, hem geniş kullanıcı kitlesi olan hem de diğer markalara göre daha fazla linux desteği sağlayan dell ürününe yöneldim. Üstelik bu üründe her şey(cpu, ram, ssd, hdd) değişebiliyordu.

Ne lazım?

Benim gereksinimim şu şeklideydi: 3ghz+ hızlara çıkabilen, 8. nesil, 4 veya mümkünse daha çok çekirdekli intel işlemci, 32gb ram desteği, 1tb nvme desteği, 1tb sata 3 desteği, display port ve hdmi(veya 2 hdmi) çıkış, ve en az 2 tane usb 3 port.

Ürün detayları

Optiplex ailesinde 3 segmentasyon var. 3xxx, 5xxx ve 7xxx. 3 serisinde ağırlıklı 8. nesil i3 ve i5 işlemciler kullanılmış, 7 serisinde 8 ve 9. nesil i7 işlemciler kullanılmış, anakart çipseti 3 sersinde h370 iken 5 serisinde q370 gibi çeşitli temel donanımsal farklar var. Dell websitesinde her bir ürün ailesi için detaylı açıklamalar mevcut merak edene.

Bu özelliklere göre bulabildiğim en ucuz ve güncel olan optiplex 3060dı. Ürünün genel tanıtım sayfası şurada: https://www.dell.com/tr/sletmeler/p/optiplex-3060-micro/pd

Bu ürünlerin hedef kitlesi daha çok kurumsal pazar olduğundan, konfigürasyon isteğe göre şekilleniyor. Dolayısıyla üstteki sayfada oluşturulabilecek konfigürasyonların listesini görebilirsiniz.

Ürünün teknik özellikleri aşağıdaki bağlantılarda oldukça detaylı anlatılmış:

Özellikler

Servis manual

Satın alma süreci

Ürünün her bir parçası değişebildiğinden ve değişim garantiyi de bozmadığından en temel donanımı seçip, kendim upgrade yapsam daha ucuza gelecektir diye düşündüm. Amazon üzerinden kıyaslama yaptığım birkaç örnek de bunu doğruladı.

i3 8100T(4 çekirdek 3100mhz) işlemci, 4gb ddr4 ram ve 500gb 7200rpm hdd bulunan konfigurasyonu 2100tl civarına bulabildim. İşlemci (i7 8700T destekliyor), ram ve ssd değişikliği ile kullanırım diye düşünürken işlemcinin turbo speed desteklemediğini farkettim, yani 3.1ghz de sürekli çalışacaktı. Hem fan sesi hem de sıcaklık sorunu doğuracağını düşündüğümden i5li modele geçtim.

Araştırma yaptığım günlerde(20-30 gün öncesi) i5 8400T olan işlemcili model bulamadım. Mecburen i5 8500T olan (3.5ghz, 6 çekirdek) modele atladım ve onu da 2750tl ye satın aldım. Yine 4gb ram ve 500gb hdd ile birlikte geliyordu bu ürün.

Çoğu yerde belirtilmiyor ama ürünün kutusundan dell marka kablolu klavye ve fare de çıkıyor. Açılınca otomatik olarak ubuntu kuruyor. Temel ofis işlerini görebilecek ufak bir PC sahibi oluyorsunuz aslında bu fiyata. Tek ihtiyacınız bir adet monitör.

Ürünü test ettikten sonra uygun ram ve ssd arayışına girdim. Çift slot ram yuvası bulunan ürün, 2666mhz çift kanal ram destekliyor. Araştırmalarım sonucu 2400 ve 3000mhz tek parça 4gb, 8gb ve 16gb ram ile sorunsuz çalıştığından da emin oldum.

Amazondan Crucial CT16G4SFD824A 16GB notebook rami herşey dahil 83 avroya satın aldım. Benim aldığım zamanda TRdeki fiyatından çok az daha ucuza geldi.

Sıra geldi nvme ssd diske. Yazının başında, ürünün genel özellikleri ile ilgili verdiğim bağlantıda, bu ürün ailesinin 1tb nvme diski desteklediği yazıyor. Ancak şurada açıkça belirtildiği üzere max 512gb destekten söz ediliyor. Üstelik PCIe 3 x 4 şeklinde. Fakat ürün hem amazonda hem çeşitli farklı sitelerde 1tb ssd veya hdd ile satılıyor. Dolayısıyla 512gb desteğin yazım hatası olduğunu düşünsem de emin olmak istedim. Üstüne üstlük dell forumlarında ürünün PCIe 3 x 4 değilde PCIe 2 x 4 şeklinde çalıştığı belirtilmişti.

Bu, sistemin 4000mb/s yerine 2000mb/s teorik hız sınırı var demekti. Başka bir ürünle test eder, ona göre daha sonra sipariş geçerim diye düşünerek yine amazondan adata 256gb xpg sx8200 pro ürününü herşey dahil 65avroya sipariş verdim. Bu ürün de sipariş verdiğim tarihte TRdeki fiyatına göre çok daha az(20-30tl) ucuzdu

7 gün içinde hem ram hem ssd teslim edildi. Fakaaat 256gb olan model yerine yanlışlıkla 1tb ürün gönderilmişti. Ben zaten 1tb acaba çalışır mı diye şüphe ederken elimde 1tb ürün ile kaldım. Amazonla yazıştık vs. ürün sende kalsın para istemez dediler. Bayram hediyesi verdiler :p

Ürünle gelen 4gb rami söküp yerine 16gb olanı taktım ve herhangi bir sorun olmadı.

Sistem 1tb diski de sorunsuz tanıdı, fakat nvm disk forumlarda bahsedildiği gibi yarı hızda çalışıyordu. Daha doğrusu sentetik okuma ve yazma testlerinde pci 2 ile sınırlanıyordu. Benim kullanım senaryomda o hızlara erişmek pek mümkün olmadığından pek de önemsemedim. Ancak o hızlara ihtiyaç duyacaklar için çok büyük kayıp gerçekten. Üstelik döküman da yanlış yönlendiriyor.

Testler

Linux üstünde test yaptığım için herkesin alışık olduğu ve bildiği test yazılımları ile kıyaslama yapabilmem mümkün değil. Aslında o tip sentetik testleri de sadece bileşenlerin sınırlarını ölçmek için kullanırım.

Ram, işlemci, hdd ve gpu için yaptığım 10ar dakikalık stress testlerde hız ile ilgili bir sorun yaşamadım. Ürünler ne vaadediyorsa sonuna kadar verebiliyor.

Bu testler sırasında işlemci en fazla 75 dereceyi gördü, sistem ise 56 dereceydi.

Çekilen güç bazen 37w olarak peak yaptı ama, anlık birkaç seferdi, 35W sabit ve stabil şekilde sağlandı.

Sistem boştayken işlemci 800mhze kadar düşüyor ve toplam çekilen güç 1w civıarna kadar geriliyor. Yüke göre işlemci hızı anlık değişebiliyor. İşlemci sıcaklığı da 46-47 civarında takılıyor. (ortam sıcaklığı 26-27derece civarında)

4K 60fps 10bit 400mbps hvec videoyu vlc ile sıkıntısız oynatabildim. 8K 10bit 60 fps olan ara ara takılıyor ama büyük ihtimal linuxdaki sürücü yüzünden.

Tarayıcı üzerinden 4k video oynatmada yine linux sürücüleri yüzünden sıkıntı yaşanabiliyor, gpu değil cpu devrede kalıyor.

Tam yük altında fan sesi rahatsız etmeyecek düzeydeydi. Açık ofiste filan çalışıyorsanız yada tv, radyo gibi dış ses varsa, kasayı monitör arkasına yada masa altına filan alırsanız tam yükte bile fanın sesini duyamayabilirsiniz. Benim 40cm önümde masa üstünde durduğundan farkedebiliyorum

Fan hiç durmuyor ancak zırt pırt da hızı değişip durmuyor. Kaç rpm dönüyor bilemiyorum, ya sensör koymamışlar yada linux sensörü tanıyamadığı için fan hızını ölçemiyor. Fakat fan sesinden dolayı şikayet edeceğinizi sanmam.

Ürünün maliyeti

2750tl sistem(i5 8500T + 4gb ram + 500gb 7200rpm hdd + kasa + anakart + klavye + fare + 35w adaptör)
550tl 16gb ram
350tl 1tb disk

Toplam 3650TL.

Sonuç

Benim kullanım senaryom için yeterli kas gücünü sağlayabilen bir ürün. Az yer kaplıyor, az ısınıyor, çift monitör bağlayabiliyorum, upgrade imkanım var, adaptör ufak ve gerekirse çantaya atıp götürebilirim. Ufak bir klavye fare iklisi ile en kötü ihtimal Tvye bağlayarak geçici süre hizmet verebilir.

nvme disk mevzusu habersiz alanları üzer, o hızlara ihtiyaç varsa özellikle. İki puanı burdan kırdım.

Fotoğraf, video filan koymadım. Youtube da bol bol video var. Kasa ve boyutları bildiğim kadarıyla her 3 segment için aynı. Her segmentte anakart çipseti değişiyor ve buna göre işlemci ve diğer bileşenler değişiyor.

Güncellemeler

20.07.2019:
Dış ortam sıcaklığı 30-32 derecelerde iken işlemci 62-63 sistem 48-50 derece civarında takılıyor.
Dell, ürün bilgilendirme sayfasındaki hatalı disk hızın teknik bilgisini düzelterek PCIe 3.0 x 4 yerine PCIe 2.0 x 4 olarak güncellemiş.