Lütfi Dereli @ltfdre

    Eğitimde Sanal Gerçeklik Uygulamaları

    Günümüzde sanal gerçeklik uygulamalarının yaygınlaşması ile birlikte eğlence, sağlık ve eğitim gibi alanlarda sanal gerçeklik uygulamalarının çeşitliliği gittikçe artıyor. Yakın zamanda gündelik hayatımızın içerisine daha fazla entegre olacak olan sanal gerçeklik teknolojisi, yeni aldığınız bir evin dekorasyonu, fabrikalarda veya inşaat sektöründe kullanılmak üzere alınmış araçların sürücü eğitimleri, bir müzenin içerisinde sanki orada bulunuyormuşuz gibi gezmemize olanak sağlayacak.

    education-vrSanal gerçeklik olgusunun gelişmesi bu kadar fazla alanı etkilerken, ülkelerin çokça önem verdikleri konulardan bir tanesi olan eğitim alanında da köklü değişikliklere yol açıyor. Bunlardan en önemlileri yukarıda da bahsettiğim gibi bir aracın sürücü eğitimini sanal gerçeklik uygulamaları vasıtasıyla sanki o aracı kullanıyormuş gibi eğitimini verebilme teknolojisi.

    IFA (Uluslararası Ev Elektroniği Fuar), sanal gerçeklik uygulamalarıyla ilgili birçok yeni teknolojinin tanıtıldığı vr-teknolojisi-ile-simulasyon-egitimidünya çapındaki ünlü fuarlardan bir tanesi. Bu fuarda VR (sanal gerçeklik) teknolojisiyle ilgili oyundan eğitime birçok alandaki yeni uygulamalar tanıtılmıştı, bunlardan bir tanesi de SANLAB Simulation firmasının ağır iş makinelerinin sürüş eğitimlerini verdiği simülasyon uygulaması loader simulator; bu simülatör sayesinde iş yerinde kullanılacak olan iş makinelerinin nasıl kullanılacağını bu simülatör sayesinde eğitimini aracı doğrudan kullanmadan eğitimini alabiliyorsunuz.

    vr-1Şimdi gelelim bizim eğitim sistemimizde teknolojinin kullanımına. Bir ara okullara Fatih Projesi adıyla tablet bilgisayarlar dağıtıldı ve öğrenciler bu tabletler üzerinden derslerine çalışmaya başladılar, ne kadar başarılı oldu tartışılır fakat teknolojinin eğitim içinde kullanımı için yararlı bir adım fakat yeterli değil. Gelecekte bu cihazlar yerini sanal gerçeklik gözlüklerine bırakacaklar.

    Sanal gerçeklik uygulamalarının eğitim alanına gelmesiyle birlikte bir topluluğa anlatılan bir konu, insanların belli bir mekandan bağımsız olarak herkesin bulunduğu ortamdan, yeterli bir internet bağlantısıyla bağlanarak ortama katılıp verilen dersi rahat bir şekilde alacak. Bu durumun gerçekleşmesi durumunda derslerin verilmesi gereken fiziksel mekanlara ihtiyaç kalmayacak, çok yakın zamanda okulların sayısı artmak yerine azalabilir böylece eğitimde binalara yapılan yatırım yerine internet altyapısına ve eğitimin daha kaliteli bir hale gelmesi için yapılan yatırımlara daha çok ağırlık verilebilecek. Bu durum sadece eğitim alanında değil etkinlik, konferans gibi kitlelere verilen sunumlarda da gerçekleşecek.

    Her durumda olduğu gibi doğru kullanım doğrultusunda insanlık için yararlı bir uygulama olan sanal gerçeklik teknolojisi, insanların işlerini daha kolay ve pratik hale getirecek gibi görünüyor.

    BeğenFavori PaylaşYorum yap
    • Kayrakli @kayrakli

      vr teknolojisini sınıflarda kullanan bir arkadaş; başlarda ilgi çekici olurken daha sonra yorgunluk, baş ağrısı, dikkat dağılımında artış gibi yan etkiler görmüş.emeklemeden, yürümeye yeni geçen bir teknolojide böyle şeyler doğal olabilir tabi.

      Yanıtla Beğen
    • Lütfi Dereli @ltfdre

      Evet teknoloji olarak daha çok yeni, belli bir uyum süreci olacaktır fakat birkaç sene kullanımdan sonra "bunlar yokken biz ne yapıyorduk acaba" seviyesine de gelmiş oluruz diye düşünüyorum 🙂

      Yanıtla Beğen
      Lütfi Dereli @ltfdre

      Yapay Zeka ve Etik

      Yapay zeka konusu günümüzün teknoloji gündemini en çok meşgul eden kavramlardan bir tanesi. İnsanların yapacakları işleri, insanlar tarafından programlanan yazılımlar sayesinde, doğrudan bilinç kazanmadan insanlar adına yapacak olan “mental canlılar” olarak tanımlayabiliriz, tabi ki yapay zekanın tanımı sadece bu kadarla kalmıyor akademik veya insanların kendi kafalarında yaptıkları tanımlar az çok bulunmakta.

      Yapay zeka görevi itibariyle bir takım kararları almakla yükümlü yazılımlar olarak düşünürsek bu kararların doğru bir şekilde alınması gerekmekte. İnsanlar doğası gereği bir takım duygu ve düşüncelerin etkisinde, verecekleri hayati kararları dahi kendi çıkarları için kullanabilirler, bunun önüne geçmek için yapay zekanın vicdanına başvurmak daha objektif bir yöntem olarak düşünülebilir. Her ne kadar bu yapay zekanın tasarımcısı buraya kendi görüşlerine uygun bir düşünce yapısı algoritması koyacak olsa da bir takım tarafından gerçekleştirilen yapay zeka, farklı görüşleri sentezleyerek daha doğru kararlar verebilir. Bu kararlar duygudan uzak tamamen akılcı olacaktır.

      Yapay Zeka’da Ahlak Kavramı Olacak Mı ?

      Ahlak tanımı itibariyle insanların bir takım ortak kurallar çerçevesinde hareket etmesi, toplumun düzenini belirleyen yazısız kurallar, gelenekler vs şeklinde açıklayabiliriz fakat durum, herhangi bir inancı, milleti, gelenek ve göreneği olmayan sadece mantıksal kararlar veren bir sistemde nasıl işler sizce ?

      Yapay zekanın kullanıldığı alanlar arasında en çok sanayi ve otomotiv sektörünü sayabiliriz. Özellikle taşıma ve yükleme servislerinde artık yapay zekanın yaptığı işler normal insan gücünü geçmiş bulunmakta. Çok ağır yükleri bağlı oldukları vinç sistemleri sayesinde insanlardan çok daha kolay olarak yükleyebiliyorlar. Peki yapay zeka, hayati konularda karar verme aşamasında kullanılırsa buna verilecek kararlar ahlaki yönden nasıl olmalı ?

      Bunun için MIT’ nin geliştirdiği yapay zekaların karar verme senaryoları sayesinde, onlara bir derece yol gösterilmiş olacak. Hazırlanan senaryolarda karşıdan gelen bir arabanın hakimiyetini kaybettiği takdirde yapması en uygun davranışını bir görsel ile bize soruyor ve biz de bu senaryoyu en uygun şekilde tamamlıyoruz. Örneğin içerisinde bir sürücüsü olmayan araba karşıdan gelen yayaya çarpmamak için direksiyonu bariyerlere kırabilir, bu gibi durumlarda yapay zeka vereceği kararlar neticesinde direksiyonu tam aksi yönde insanların bulunduğu kalabalık bir otobüs durağına da kırabilir. Yapay zeka arabanın içinde ki şahsın hayati durumunu düşünürken diğer şahısların hayatlarını hiçe saymıştır, bu durum ahlaki yönden de bir takım tartışmaları da beraberinde getirmekte.

      Şüphesiz yapay zeka yakın gelecekte sürücüsüz araçları yaygınlaştıracak, bu durum ile birlikte kaza anlarında verilen kararlar artık insanın kararından bağımsız olarak tamamen bir “makinenin vicdanına” bırakılacak. Size göre bu senaryolar nasıl gerçekleşmeli siz olsanız nasıl bir senaryo kurardınız ? 

      BeğenFavori PaylaşYorum yap
        Lütfi Dereli @ltfdre

        Metin Madenciliği

        Adından da anlaşılacağı gibi metinlerin içinden belirli kriterlere göre bir seçim yapılmasını metin madenciliği olarak adlandırabiliriz. İngilizce text mining olarak adlandırılan bu kavram herhangi bir literatürdeki kavramların anlamlandırarak yorumlanmasına imkan verir.

        metin-madencligi-2Günümüzde verinin ve bilginin bir güç olarak kabul edilmesiyle birlikte metin madenciliği kavramı önem kazanmıştır. İnsanların uzun bir yazıdan alması gereken fikirler, metnin içerisinden seçilen anahtar kavramlardan çok daha kolay bir şekilde anlaşılabilir. Metin madenciliği, karışık metinlerin daha kolay bir şekilde anlaşılmasını sağlar.

        Veri madenciliğine benzer aşamalar izlenerek meydana gelen metin madenciliğinde bazı aşamalar bulunmaktadır. Bunlar;

        • Enformasyon Getirimi
        • Metinlerin bölütlenmesi (clustering)
        • Metinlerden konu çıkarılması
        • Duygusal analiz (sentimental analysis)
        • Metin özetleme (document summarization)
        • Varlık ilişki modellemesi ( entity relationship modelling)

          Yukarıdaki aşamaları kısaca özetlemek gerekirse: Enformasyon getirimi aslında metin madenciliğinin yapılış amacını ortaya koymaktadır, bizim elimizde bir yazı topluluğu var ve bunun bir şekilde tanınması yani anlamlandırılması gerekli.

        Onlarca yazınızın arasından kendi yazınızı tanıyabiliyor musunuz ? eğer cevabınız evetse bunu bir şekilde bilgisayarlarında yapması mümkün, peki nasıl ?

        Metinlerin bölütlenmesi (clustering) işlemi sayesinde bir yazı topluluğu içerisinde yer alan bilgilerin daha kolay ayrıştırılması için kullanılan aşamalardan bir tanesidir. Metni paragraflara ayırdığımızda içerisinden bir seçim yapmamız daha kolaydır.

        Bölütleme işlemini yaptıktan Metinlerden konu çıkarılması hususunda ise, paragrafın bize neyi anlatmak istediğini az çok anlamak ve ileride anlamakta zorlandığımız kısımları tahmin yoluyla çözümlemek için gerekli olan maddelerden bir tanesidir.

        Duygusal analiz: Genellikle yapay zeka uygulamalarında sıkça karşılaştığımız bir kavram olarak karışımıza çıkar. Aynı şekilde metin madenciliğinde de önemli bir yere sahiptir. Metin içerisindeki anahtar kelimelere bakılarak metnin konusu belirlendikten sonra metinin “duygu haritası” çıkarılır ve bize aktarmak istediği şeyi daha kolay anlarız.

        Metin özetleme: Gerekli analizleri yaptık ve şimdide bunu daha kısa bir yazı haline getirmemiz gerekiyor, bunu yapmamızın nedeni metin bölütleme işlemine benzer bir şekilde anlamlandırmayı kolaylaştırmasıdır.

        Ve son olarak da elde ettiğimiz bilgiler her ne ise bunlar arasında bağlantı kurarak ortaya bir model çıkarma işlemine Varlık ilişki modellemesi adı verilmektedir.

        Metin madenciliği her türlü alanda kullanılabilir. Örneğin bir haber sitesinin editörü olduğunuzu düşünün, metin madenciliği sayesinde editörlerinizin hangi yazıyı yazdıklarını onların isimlerine bakmadan öğrenebilirsiniz. Bunu yaparken yukarıdaki aşamalar sonucunda her editöre bir text profile çıkarılacak ve buna göre bir değerlendirme yapılacaktır. Sizin yapmanız gerekense kullandığınız metin madenciliği yazılımına kişinin adını girmek ve sonucu almak

        .

        BeğenFavori PaylaşYorum yap

        Son bir saat içinde 196 ziyaretçi, 125 kayıtlı kullanıcı giriş yaptı.