Deprem Hakkında
Merhaba arkadaşlar, ilk ağızdan bir inşaat mühendisi olarak sizlere biraz bildiklerimi aktarmak istiyorum. Yazım hatalarıma lütfen aldırış etmeyin.
Öncelikle herkesin ağzında olan ve yüksek katlı binaların kötü olduğu hakkında zeminden, zemin altından ve zemin üstünden başlayarak tasarım hakkında bilgi vereceğim. Bazı noktalarda sinirleneceğim sebebi ise parası kıymetli müteahhit ve ev sahipleriyle yaşadığım deneyimler. Bazı noktalarda ülkemi eleştireceğim ekonomik zorlukların getirdiği çaresizlikler yüzünden yaşadığım deneyimler yüzünden.
- Bir bina yapmak istediğinizde öncelikle sizden zemin etüd raporu istenir. Bu rapor sayesinde o zeminin yüksek kata mı, alçak kata mı uygun olduğuunu görmenizi sağlarız. Eğer zemin altında belli derinliklerde yumuşak katmanlar var ise size burada yüksek kat yapmanıza izin verilir. Ancak buradaki önemli detay kazık sistemiyle zemini güçlendirerek. Bu gibi deprem esnasında kendini tutamayan bir zeminde düşük katlı bina yeteri kadar zemine basınç uygulayamacak ve zeminin binayı daha hızlı titreşime sokacağını söyleyebilirim. Kısaca özetleyecek olursam aynı parsel içerisinde bazı bölgelerde 3 kata kadar bazı zeminlerde 5-7 kata izin verilme sebebi budur. Sinirlendiğim nokta burada, zemin etütçü dediğimiz adamların sondajı parsel üzerinde çok az noktaya yaparak fason raporlar oluşturması ve müteahhit ve projeci inşaat mühendisini kandırmış olmasıdır. Burada inşaat mühendisi fason projeye göre tasarım yapar müteahhit de bunu uygular. Burada müteahhidin suçu ise ucuza yapan etütçüyü seçmiş olmasıdır.
- Zemin kısmına geldiğimde burada hafriyat yanlışları başlar. Bir zemin minimum kabartma yapılarak kazılmalıdır. Eğer ki siz kazı esnasında yanlış kotta derin kazıp doldurursanız geçmiş olsun bir önceki maddede anlattığım zayıf zemine ulaştınız. Eğer yanlış kazı yaptınız derine indiyseniz o noktadan temeli yukselterek kotu yakalamanız gerekiyor. Burada müteahhitin fazla beton korkusu , hafriyatçıya fazla para ödeme korkusu ve kalıpçı işgüzarlıkları devreye giriyor.
- Bu maddede ise en başından itibaren denetim görevi üstlenen şantiye şefi meslektaşlarım , devlet ve yapı denetim görevlilerine isyanlarım olacak. Malesef ki inşaat sektörünün en önemli kontrol kalemi olan yapı denetim firmaları çok küçük rakamlarla çok fazla şantiyeye yetişmeye çalışıyor. Buda personel yetersizliğine sebep oluyor. Bu durum şöyle sonuçlanıyor en tecrübesiz inşaat mühendisleri çoğunlukla yapı denetim firmalarında proje okumayı öğrenerek büyük inşaatları kontrol ettiğini sanıyorlar. Kesinlikle yapı denetim firmalarında en az 5 yıl şantiye tecrübesi olan mühendisler çalıştırılmalı ki şantiyede neyi kontrol edeceğini bilebilsin. Şantiye şefi görevi üstlenmiş arkadaşlarımızında yapı kontrol nasılsa bakar diyerek sahayı boşlayıp kalıpçıya top atmaması gerekiyor. Devlet ise bu sorunları bildiği halde harekete geçmeyerek hatalı. odalarımızda defalarca söylüyoruz toplanıyoruz herkes kendi koltuğunun derdinde.
- bu maddede izalatörler hakkında bilgi vermek istiyorum. Binalarda deprem izalatörleri kullanmak inanılmaz bir maddi külfet getiriyor ancak bu sorun hızlıca çözülebilir. Arz talep meselesi eğer talep artarsa arz artar rekabet olur ucuzlar. İnsanların yüksek katlı binalardan korktuğunu biliyorum ancak doğru tasarım ile yapılan binalar yıkılmaz mühendislikte imkansız yoktur yeteri kadar bütçe vardır. O bütçeler içerisinde maksimum fayda hesaplanır. Devlet bir yönetmelik getirse ve 6 kat üstündeki tüm binalar fore kazık ve izalatör zorunludur dese inanın ülkede yıkılan bina kalmaz . Jet grout denen sistemi herkes yalan yanlış uyguluyor( jet grout demirsiz kazık gibi düşünün) Jet grout zemini iyileştirmek için yapılır ama sıklığı önemlidir. Burada yine etütçüler işten kaçıyor kazık sayısını azaltıyor müteahhitten iş alabilmek için.
- Yazımı kısaltma kararı aldım . Burada son olarak şundan bahsetmek istiyorum. Hepimizin içinde olan hırsın azaltılması için ekonomik iyileşme gerekiyor. Bunun müteahhitlik yada mühendislikle alakası yok. Bu tamamen insanın kendi içinde çözebileceği bir konu. ev satın alırken nasıl mutfağına bakıyorsanız , seramiğine bakıyorsanız yanınıza bir bilirkişi alıp kolaylıkla bazı konularda evinizi test edebilirsiniz.hırs uğruna dükkan için kolon kesmek , bu kolonun kesildiğini görmesine rağmen sesini çıkarmamak suçtur. Vebaldir. Çok zor değil bunu kontrol etmek. Eğer binanızın altına bir dükkan açılacaksa bakın nasıl bir tadilat içindeler. Fırın açılacaksa bakın nasıl önlem alıyorlar. Kendi sistemimi eleştirdim şimdi ev sahipleri ve ülke durumunu eleştireyim. Canlı canlı yaşadığım örnekler üzerinden gideyim. Bir binaya karot testi için laboratuar getiriyorsunuz test ediyorsunuz ve bina hasarlı çıkıyor inanın o binada yöneticiler bu raporu bildirmemesi için laboratuarlara para veriyor ki bina yıkılmasın. Çünkü bina yıkılırsa yerine yapılacak ev için para ödeyecekler . İşte tam olarak burada hem vatandaşın suçlunu olduğu hemde devletin kötü ekonomisi ve doğru insanlara kulak vermemesini eleştiriyorum. İnanın çoğu insan evinin durumunu bile bile deprem olmasın duasıyla çaresizlikten yaşıyor o evlerde. Bunları çoğu müteahhit ve devlet yetkiliside biliyor ancak bir çözüm üretemiyorlar.
Beni bilirkişi olarak kabul etmeyin kısa kısa biraz bilgi vermek istedim en azından ilahiyatçıdan değil bir mühendisden işin iç yüzünü öğrenebilelim diye anlattım . kafanızdaki yüksek katlı bina korkusunu yenmeniz doğru yapılaşmanın doğru tasarım ve işinin hakkını veren insanlarla olacağından korkmamanız ve öncelikle bir hayatın vebalinden korkmanız için yazdım bunları. Umarım ülkemde birşeyler değişir. Deprem değil, ekonomi öldürür.
Hasan AĞAOĞLU
Bölgede yıkılan binaların büyük çoğunluğunun herhangi bir mühendis desteği aldığını düşünmüyorum, bir çoğu ameleler tarafından kafasına göre yapılmıştır, 2 katlı bina nasıl yapılıyorsa aynı şekilde yukarıya doğru 10 kat çıkınca binanın 10 katlı olacağını düşünen ilkokul mezunu bile olmayan işçilerin yaptığı binalar
malesef çoğu zaman durum bu oluyor. yada 2 kurua çalışan mühendis geçimi düşündüğünden yaptığı işi düşünemiyor ve müteahhitin yanında söz sahibi olamıyor. kalıpçının söylediği mühendisten değerli sayılıyor
Hocam güzel anlatmışsın. Biz de 5 sene önce evi müteahhite verip yaptırdık ama, umarım dediğin şekillerde yapmamıştır evi. Depreme karşı tek güvencemiz evimiz yeni demek.
Konu dışı bir şey sormak istiyorum, hep aklıma takılmıştır. Yüksek katlı binaların en alttaki kolonları tüm binanın yükünü patlamadan nasıl çekiyor açıklayabilir misin.
içindeki demir ve beton yoğunluğu yukarı çıktıkça azalır. örneğin en alt katta 16 lık 16 adet demir kullanılıyorsa yukarı çıktıkça 16 lık 14 e düşebilir. ayrıca kolon yönleri de mukavemeti belirler. hesap yapılırken kolon kalınlığı burada devreye giriyor. kolonlara bakarsanız bazı kolonlar çok kalın oluyor işte bu cm2 ye kaç newton yük taşıyacağının hesabıyla belirleniyor.
bir diğer çok çok önemli nokta. binanın ağırlık merkezi ile rijitlik merkezinin mümkün olduğunca çakıştırmak. böylece binanın dönmesi engellenmeye çalışılır. bazı binaların fazla dönmesi deprem esnasında bundan kaynaklıdır.
umarım binanızı yaptırırken bir mühendisten bağımsız olarak yapım aşamalarını kontrol ettirmişsinizdir. böylece birşeylerden kaçılıp kaçılmadığını daha iyi kontrol edebilirsiniz
@steelfiist yukarı çıktıkça azalmı görmedim hatta en üst katta süreksizliktem dolayı daha çok donatı ihtiyacı olduğunu da gördüm.
@civilization kat sayısına göre değişir. Hesaplara bakarak konuşmak lazım
@steelfiist 2 katllı da da 12 katlıda da bu durumu gözlemledim. kalıp planı da önemli bir faktör tabi
Öncelikle bu bilgileri bizimle paylaştığıniz için sağolun.
Yazıdan anladığım sizin sektördeki kişiler , görevli bürokratlar,mimarlar , müteahhitler,ilgili odalar ,tuğla işçisine kadar ,
Herkes biliyor, geminin su aldığını. Herkes biliyor, kaptanın yalan söylediğini. Ve herkes biliyor, zarların hileli olduğunu.
Leonard Cohen
ve malesef ki en baştan en alta kadar çaresiz bir şekilde uğraşanlar var ancak çok girit bir durum ve çözüme kimse yanaşmıyor. şahsi adıma yaptığım her binada herşeyi en ince düşünüyorum. ancak bunların hepsi maliyet olarak geri dönüyor buda müşteriye yansıyor. en azından kafam rahat uyuyorum. çok basit bir örnek elektriçiler çoğu zaman kolon kirişleri delerek kablo borusu geçirir. bunu bir mimar mühendis baştan tasarlasa ve müteahhit bunu doğru uygulasa bir adım atılmış olur ama dikkat edilmiyor. bir delik ne kadar sorun olabilir diyorlar. halbuki bir cisim en azıyf olduğu nokta kadar güçlüdür.
size bir bilgi daha vereyim. çok basit bir konu. başıma geldi. bir müteahhit olarak belediyeye şu teklifte bulundum. Herkesin derdi olan alt yapı konusunu müteahhitlere zorla yaptırın yükünüz azalsın. örneğin planlama kuruluyla ortak çalışma olsun müteahhit bir site yaptığında parsel çevresi uzunluğunda alt yapı çalışması yapsın dedim . askinin işine karışmayın dediler . halbuki zaten inşaat esnasında heryer kazılıyorken rahatlıkla ekipman ordayken bina çevresinde büyük altyapı boruları yerleştirilebilir ve parsel direnajı sağlanabilir. kuru zemin her zaman yaş zemine göre sağlamdır
@steelfiist kimse rantı bozulsun istemiyor gibi
@noisecash bozulursa belediyelere yapılan bağışlar azalır çünkü
İzolatör, perde duvar, radye temel... Bunlar yerine hale iki demiri kıvırıp kolon yaparak duvarlara da dandik tuğlalar döşeyerek bina yapılıyor sonra da dairelere 2-3 milyon lira isteniyor ya ne diyeyim. Öyle çok da pahalı işler değil. Neden zorunlu yapılmıyor anlamıyorum
Perde duvar değil perde kolon ve radye temel yüzde 90 yapılıyor artık. Perde kolon her projede olmayabilir projeye bağlı. İzalatör de öyle ucuz bişey değil malesef sorun burda. 2-3 milyon maliyetinden dolayı malesef keşke maliyet kısmını bilseniz. İnanın eskisi gibi değil eskiden haklıydınız ama şuan çok pahalı.
@steelfiist Perde duvar olsa iş farklı olacak işte. Tüm yük kolonlara binmeyecek. Tüm duvarlar kolon olacak. Yer döşemeleri de kiriş olacak. Biliyorum demir ve beton pahalı ancak tamamen perde duvardan yapılan bina yok da değil. Örnek videoda olduğu üzere. https://www.youtube.com/watch?v=wGHPZZyg6AQ Adam tek bir tuğla kullanmamış. İşte bu bina yıkılmaz. Pahalı mahalı her neyse artık 1. derece deprem bölgelerinde bunlar zorunlu tutulmalı. İnsan canından kıymetli değil. Çok pahalı gelen insanlar 1. derece deprem bölgesinde oturmasın yapacak bir şey yok. Ya da bu kadar üst önlemler kullanılmıyorsa 3 kattan fazla bina yapamazsın dersin, o şekilde de halledersin. 3 kattan yükseklere zorunlu tutarsın. Yaparsın bir şekilde
Hocam bu iş arza bakar. Piyasada tek tük kullanılan bir şeyse elbette pahalı olur. Arttıkça ucuzlar dünyadaki herşeyde bu mantık geçerli. İzolatör kullandıkça ucuzlar. Ki sonradan da takılabiliyor kolonları kesip yerleştiriyorlar. Aynı sağlamlıkta olur mu onu bilemiyorum ama ucuzlar kullanıldıkça. Japonya'da tüm evler sağlam hiçbiri de alınmayacak seviyede pahalı değil. Hallediliyor bir şekilde. Hatta tersine, ahşap binaların 25, beton binaların 37 yıl içinde değeri sıfırlanıyor yasalara göre. O binalarda kimse oturmuyor yenisine geçiyorlar. O yüzden Japonya'da 8 milyon boş bina var. O kadar pahalı olsa sağlam ev yapmak bu iş böyle olmazdı. Evet ekonomi farklı biliyorum ama 7-8 katlı bina yapıp daire başına 3 milyon TL istiyorsan bundan daha pahalıya da gelmez zaten. Türkiye'de ev fiyatları fazlasıyla suni şekilde şişirilmiş halde maliyetle falan ilgisi kalmadı artık
Bak hocam, yepyeni bina, 2 gıdım beton döküp temel yaptıklarını sanmışlar. Nerede radye temel? Benim olduğum bölgede çevremde yeni yapılaşma çok var, radye temel kendi oturduğumuz bina hariç yapıldığını görmedim. Ki bizim bina 15 senelik, o kadar senede radye temel görmedim. 1. derece deprem bölgesindeyim. Daha temel atılmamışken satın aldık evi. Tamamen deprem kaygısıyla seçtik, içi falan nasıl olacak derdinde değildik, temelin radye olması, zeminin kayalık olması ve kolon sağlamlığı, kullanılacak demir beton, yeni yönetmeliklere uygunluk vs. gibi şeyleri göz önünde bulundurduk alırken. https://twitter.com/aysekarahasan/status/1623767921758461953
@protego hocam haklı olduğunuz konular kadar , eksik ve yanlış bilgilerde var yazdıklarınızda. öncelikle son gönderdiğiniz yatan binada temel 1.5 mt reye yakın radye temel. olması gerektiği gibi. bahsettiğim gibi yazımda zemin etüt raporu düzgün olsaydı buradaki sıvılaşma giderilirdi zemin iyileştirme yapılırdı ve bu bina yapılırdı yada yanlış kat yüksekliği yerine bu binaya 3 kat daha verirlerdi bina zemini kendi ağırlığıyla sıkılaştırırdı ve sorun olmazdı çünkü tasarımda değişirdi.
3milyona satılan daireler konusunda haksızsısınız bunu açıkça söyleyeyim. 10 daire yaparsanız bunun 5 dairesi arsa sahibine gidiyor. 5 daire parasına 10 daire yapmanız gerekiyor ve bunun içine karda koymalısınız. kimse bedava yapmıyor satılmama riskine artan fiyat riskine karşı cebimizden 50-60 milyon para koyuyoruz yeri geliyor satılmıyor paranın değeri kalmıyor. bunlar işin iç yüzü ancak hiçbiri sağlamlıktan kaçmak demek değil. inanın müteahhitler binanın sağlamlığından %90 kaçmıyor artık sorun yanlış denetimler bilgisiz mühendisler kontrolsüzlükler.
perde duvar konusunda ise tamamen perde duvar yapmak inanılmaz maliyetli ve kolay bir iş değil 3milyonluk ev 5 milyon olunca bu sefer müteahhit 5 milyona satıyor diceksiniz. tokiler perde duvar yapılıyor. çünkü devlet destekli. bu tarz tasarımlar afet anlarında ayakta kalması gereken önemli binalarda tasarımlanır. yer döşemesi kiriş dediğiniz asmolen döşeme bu da her binaya uygun olmuyor malesef . her zemine her tasarım uygun değildir.
@steelfiist Benim bildiğim radye temelde inanılmaz miktarda demir kullanılır ki görselde demir göremiyorum, daha çok tabliye beton dökülüp bırakılmış gibi görünüyor yanlışsam düzelt belki de radyedir bilemiyorum, ki toprağın kendisinde göçük olması dışında radye temelin bir binanın yan devrilmesine izin vereceğini bilemiyorum. Yeterince derine inilmemiş temelde. Binanın kendisi sağlam ona bir şey dediğim yok da, zemin etüdüne uygun temel yapılmamış gibi geliyor bana
Hocam nolur yanlış anlama, müteahhitler binanın sağlamlığından %90 kaçmıyor olsaydı, Hatay dümdüz olmazdı. Tamamına yakını ya yıkılmış ya ya yarı yıkılmış ya da ağır hasarlı oturulamayacak durumda. Yok zemin kötü yok deprem şiddetli bunları geçiniz. Ya binada, ya zemin etüdünde ya denetim birşeylerde sorun var ama var. Elin Japonyasında Tayvan'ında 9'luk deprem olup (tsunami vurmadığında) binaların %99'u ayakta kalıyorsa bizde bir sıkıntı olduğu daha ne kadar açık olabilir bilemiyorum. Japonya'da ya da Tayvan'da evler alınamayacak kadar mı pahalı? Alakası bile yok. İki ülkenin ekonomisi farklı bunun farkındayım ancak iş "biz fakir ülkeyiz sağlam ev yaparsak pahalı olur" sonucuna da varmasın nolur ya. Yanlış nerdeyse düzeltilmeli ki bunu ben değil devlet düşünmeli. Bir de depremde yıkılmayan ama kullanılamayacak kadar ağır hasar almış binalara bazıları "görevini yapmış" diyor ona ayrı ayar oluyorum. Tokyo'da 1970 yıllarında yapılıp onlarca 7 üzerinde, 8-9'luk deprem görmüş binalar hala ayakta Japonya'da. Bizde tek bir 7 küsürlük depremde ağır hasar alınca görevini yapmış oluyor. İlginç ülkeyiz. Noldu şimdi kâr mı ettik? Bu yıkımın maliyeti ne oldu bize?
3 milyonluk ev 5 milyon olabilir. 1. derece deprem bölgesinde bu tip katı önlemler zorunlu olsun zaten. Böylelikle deprem bölgesindeki yapılaşmalar da azalır nüfus deprem bölgesi olmayan yerlere kayar. Bunda kötü bir şey göremiyorum. İlginç şekilde ülkedeki nüfus çoğunlukla 1. derece deprem bölgelerinde yoğunlaşıyor
@protego dediklerinize katılıyorum bende zaten daha sağlam yapılmasını önlem alınmasını istiyorum ama benim yaptığım binayı denetime gelen yapı denetim firması benden tecrübesiz ve zayıf kalıyor diyorum en basit örnek olarak. burada işte devlet el atacak sorun belli çözüm belli bu konuda. devlet kendi jeofizik raporlarını oluştursun özel olmasın buda diğer çözüm diyorum ben. ozaman fason raporlar olmaz. inanın müteahhitler ne demir ne beton gerekiyorsa onu yapıyor ancak müteahhitler mühendis değil bilemez burada denetim gerekli demek istediğim bu işte.
radye temel konusunda ise eğer herhangi bir betonda demir görünüyorsa zaten sorun var demektir. şimdi size bir fotoğraf paylaşıyorum dün çektim. kuşadasında yıkılması %100 olan bir bina ama şikayetime rağmen sen karışma dendi. ben ne yapayım söyleyin. biz ne yapalım baştan çözüm olmuyor. adamlar kolon kiriş arasına tuğla koymuş. binanın ana taşıyıcısı boşta duruyor. bunun yanına yeni inşaat yapılacak kazı yapılmış. bu eski bina yeni binayı da yıkacak düzgün yapılsa bile ve bu durumda yeni bina yıkıldı denecek. tam olarak anlatmak istediğim bu malesef.
@steelfiist Hocam konu ışı bir şey sormak istiyorum. Şimdi evdeki bir kaç yıkılma riski olan dolabı duvara sabitlemek istiyorum. Yalnız biri kolona denk geliyor, yer kaydırması da zor. Bu kolona bir tane Ø8 elmas matkap ile delik delsem, bu kolon bir tane delik bile olsa hasar almış olur mu ?
@alpolic_fr binadan 15cm çapında karot deliği açılıyor test için tekrar tamir harcıya doluyor sorun olmuyor.
@steelfiist Sağ ol hocam.
@alpolic_fr çok doğru bir iş yapıyorsunuz sağlamlıyarak
@steelfiist Meslek olarak yan yana çalışıyoruz diyebiliriz.
@alpolic_fr mimar?
@steelfiist Yok biz giydirme cephe yapıyoruz.
@alpolic_fr il ilçe?
@steelfiist İstanbul, Çekmeköy. Sen neredesin hocam?
@alpolic_fr Kuşadası