ATX PSU seçerken...

İntel, 1995 yılında ATX güç kaynağını standartlarını geliştirdiğinde artık eski AT güç kaynaklarına elveda demenin vakti gelmişti. AT ile ATX güç kaynağı arasındaki temel iki fark güç bağlantıları ve ATX güç kaynağının yazılım yoluyla kapatılabilmesiydi.

1993 yılında duyurulan Pentium işlemcilerin 0.800 nm mikro mirari üretim teknolojisi varken 2021 yılında artık bunun 800'de biri küçüklükte transistör üretim teknolojisini konuşuyoruz. Teknolojideki gelişmeler karşımıza giderek küçülen transistörler ve yongaları getirdikçe, daha düşük besleme voltajları kullanılmaya başlandı. Pentium serisi işlemciler nesil atladıkça yüksek miktarda düşük voltajlı güç sağlamak için anakartlarda voltaj düzenleyici modüllerin ortaya çıkmasına neden oldu. Örneğin PII (Klamath) 2.8V ile çalışırken, PIII (Tualatin) çalışma voltajını  1.45-1.475V'a indirmişti. Düşük voltajdaki yüksek akım gereksinimi artmaya devam edince, 1995 yılının son çeyreğinde gerekli olan gücü sağlayan ATX güç kaynağı üniteleri için Intel firması ATX12V standartını duyurdu. P4 işlemcilerin çıkması ile beraber Intel, güç kaynaklarının 20pinlik bağlantı kablosunu 24pin yaparak artı 4 pin ile işlemciye ihtiyacı olan gücü sağlayacak standartı getirdi: ATX12V 1.0. Tabi bu arada 20 pinlik ATX güç kaynağı ünitesini +4 pin çoklayıcı kablo ile mutasyona uğratan teknoloji severler sayesinde bozulan güç kaynakları, anakartlar, mavi ekran veren sistemler, eriyen bağlantı kabloları zaman içinde unutuldu gitti.

ATX standardının oturmasından bu yana geçen süreçteki sürümlerine bakacak olursak eğer:

ATX (ilk sürüm) Gücün çoğu 5V ve 3,3V hatlarından sağlanıyor, ayrıca voltaj düzenleyici modülleri olan anakartlara ek kaynak sağlayan bir 6 pinli AUX bağlantısı konuluyordu

ATX12V 1.x AMD işlemcilerinin de benimsemesi ile aldığı sürüm isimlendirmesi

ATX12V 1.0 12V hattındaki güç arttı, işlemci için fazladan 4 pinlik molex bağlantı eklendi

ATX12V 1.1 3.3V hattındaki güç hafif arttırıldı ve bazı küçük değişiklikler yapıldı.

ATX12V 1.2 ISA veriyolunun artık kullanılmaması nedeniyle 5V hat isteğe bağlı hale geldi.

ATX12V 1.3 12 V hattında güç biraz artırıldı. Hafif ve normal yük için gerekli asgari PSU verimliliği standardı tanımlandı. Seri ATA güç bağlantısı isteğe bağlı olarak tanımlandı.

ATX12V 2.x Güç dağıtımı tasarımında önemli değişiklikler yapıldı. değişikliği getirdi. 12V hatlardan güç sağlamanın çok daha ucuz ve daha pratik olacağı belirlendi.

ATX12V 2.0 Gücün çoğu 12 V raylardan sağlanmaya başlandı. Aşırı akım korumalı iki bağımsız 12V hat ile 3,3V ve 5V hatlardaki güç önemli ölçüde azaltıldı. ATX anakart bağlantısı 24 pine genişletildi. ATX12V 1.x'ten altı pinli AUX bağlantısı çıkarıldı. Güç kaynağının bir Seri ATA güç kablosu içermesi zorunlu kılındı.

ATX12V v2.01 5V hattı için hatalı bir referans kaldırılmıştır. Bazı küçük değişiklikler tanıtıldı.

ATX12V v2.1 Güç, tüm hatlarda artırıldı. Verimlilik gereksinimleri değişti.

ATX12V v2.2 Güç bağlantıları için yüksek akım serisi kablo terminalleri belirlendi.

ATX12V v2.3 En az %70 olmak üzere tavsiye edilen verimlilik %80 olarak belirlendi, 12V asgari yük gereksinimi düşürüldü. Energy Star 4.0 yönergelerine uygulanmaya başlandı. Hat başına 240VA'lik mutlak aşırı akım sınırı kaldırılarak 12V hatların hat başına 20A'dan fazlasını sağlamasına izin verildi.

ATX12V v2.31 Çevreye daha az zarar vermek adına bazı uyumluluk gereksinimleri eklendi.

ATX12V v2.32 v2.31 özelliklerinden sonraki düzeltmelere verilen resmi olmayan sürüm adıdır.

ATX12V v2.4 Masaüstü Platformu Form Etkenleri için Tasarım Kılavuzu'nun 1.31 Revizyonunda belirtilen özelliklerden sürüm adını almıştır

ATX12V v2.51 Geleneksel S3 güç durumu (uyku modu)'nun yerine geçen 'Alternatif Uyku Modu' (ASM) desteği sunuldu. Windows 10, bu işlevi Modern Bekleme olarak uygular.

ATX12V v2.52 Güç kaynağı üreticilerinin Alternatif Uyku Modu (ASM) desteğine sahip güç kaynaklarının her 3 dakikada bir (günde 480 kez) güç çevrimlerine dayanabilmesini sağlaması koşulunu getirdi.

ATX12V v2.53 Verimlilikle ilgili ekstra koşullar getirildi. Nisan 2020'de son halini alan Energy Star Bilgisayar Şartnamesi Sürüm 8.0'a atıf yapıldı.

Peki ufukta ne var? Şu an görünen o ki Intel yeni bir güç standardı olan ATX12VO'yi anakart ve güç kaynağı üreticilerine kabul ettirmek için uğraşıyor. Bu gelişme ile birlikte 3.3V ve 5V gerilimlerinin dönüşümlerinin anakart üzerinden yapılması planlanıyor. Yakın zamanda bir miktar güç kaybını göze alıp elimizdeki güç kaynaklarını 24 pinden 10 pine çevirici kablolar ile yeni masaüstü sistemlerde kullanacağımızı tahmin etmek zor olmasa gerek.

ATX PSU alırken üzerindeki versiyon numarasını gözardı etmeyin. Herkese sağlıklı günler.

Ayrıntılı bilgi için:

https://en.wikipedia.org/wiki/ATX

#PSU #ATX