FreeBSD

Adı pek duyulmamış, duyulsa da ne olduğu pek bilinmeyen bir işletim sisteminden bahsetmek istiyorum. Bu işletim sistemi, daha çok arka planda ve hizmet amaçlı kullanılsa da günlük kullanım için tercih edilebilecek seçeneklerden biri. Bu yazıda, incelemeden çok günlük kullanım deneyimlerimden bahsedeceğim.

BSD (Berkeley Software Distribution) ailesinden olan FreeBSD, bir Unix türevidir ve BSD lisansını kullanır. Ücretsiz olan bu işletim sistemi, topluluğu tarafından geliştirilmektedir. Ağ, performans ve güvenlik FreeBSD'nin öne çıkan özelliklerindendir.

Linux dağıtımları kullanmış insanlar genelde çok yabancılık çekmezler fakat bu sistemlere uzak olan insanlar için uzun ve zorlu bir alışma süreci gerekebilir. Birçok insan bu zorlu sürecin henüz başındayken vazgeçer. Tesadüfen tanıştığım bu işletim sistemini yaklaşık üç yıldır ana bilgisayarımda ve tek işletim sistemi olarak kullanıyorum. Bu üç yıllık süreçte neler yaşadığımdan bahsetmek istiyorum.

Bu işletim sistemini bir masaüstü ortamı ile kullanabileceğimi fark ettiğim an onu günlük hayatımda kullanmaya karar verdim. Bunu bu şekilde belirtmemin sebebi, temel kurulumda varsayılan olarak bir masaüstü ortamı ile birlikte gelmiyor olması. Bu durumu en başta biraz yadırgasam da sonradan benimsemeye başladım. FreeBSD'nin temel kurulumundan sonra, onu kendi ihtiyaçlarınız doğrultusunda şekillendirmeniz gerekir. Neler yapabileceğiniz hayal gücünüzle sınırlıdır desem sanırım çok yanlış olmaz. FreeBSD ile bir sunucu, ofis bilgisayarı, güvenlik duvarı, ağ geçidi veya bir medya oynatıcı inşa edebilirsiniz. Benim kullanım tercihim daha çok günlük kullanımdan yana oldu. Bu günlük kullanım senaryosunda web gezintisi, video izleme, programlama, görsel düzenleme, video montaj, canlı yayın, ses ve müzik düzenleme, modelleme, vektörel grafik ve temel birkaç bilgisayar oyunu var. Masaüstü ortamı olarak Gnome, Lxde, Mate, Cinnamon, Lumina ve Xfce seçeneklerini denedim ve hepsini ortalama üç ay kadar kullandım. Bu masaüstü ortamlarından en özel olanı, BSD ailesi düşünülerek tasarlanmış olan Lumina masaüstü ortamıdır fakat ben pek alışamadım. Tercihim nispeten daha yekpare ve sorunsuz bir çalışma ortamı sunmasından ötürü Xfce'den yana oldu.

İhtiyacınız olan yazılımlar için port sistemi ve paket deposu bulunur. Yazılımları kaynak kodundan derleyerek kurmak ve çalıştırmak isterseniz port sistemini kullanabilirsiniz. Daha yaygın olan kurulum yöntemini kullanmak isterseniz paket deposunu tercih edebilirsiniz. Yazılım desteğini ele alırsak, diğer işletim sistemlerinde kullanmış olduğunuz yazılımların çoğunu FreeBSD deposunda bulamayacaksınız fakat benzer yapıda ve benzer özelliklerde oldukça yazılım mevcut. Yazılım desteğinden bahsetmişken, FreeBSD geliştiricileri tarafından geliştirilen bir Linux ikili uyumluluk paketi mevcut ve böylece tamamı olmasa da bazı Linux yazılımlarını kullanabilirsiniz. Çok tavsiye etmesem de bazı yazılım ve bilgisayar oyunları için Wine (Windows Emulator) kullanabilirsiniz. Eğer sıkı bir bilgisayar oyuncusu iseniz, FreeBSD hiç size göre değil.

Temel donanım anlamında şahsen bir problem yaşamadım ama temel veya harici donanımlar için bir araştırma yapmakta fayda var. Bazı özel donanımlarda problem yaşadım ve bir çözüm bulamadığım için o donanımları kullanmaktan vazgeçtim. Örnek vermek gerekirse, M-Audio'nun bir usb ses kartı ve yine M-Audio'nun usb girişli bir midi klavyesini çalıştıramadım. Kişisel bir gözlem olarak şunu söyleyebilirim eğer usb girişli bir cihazınız varsa ve driver'ı yok ise pek fazla şansınız olmuyor.

Performanslı ve stabil bir işletim sistemi olduğunu söyleyebilirim fakat bu, kullandığınız donanıma ve o donanımın uyumluluğuna göre değişebilir. Bu güne kadar donma, takılma, kilitlenme benzeri bir durum yaşamadım fakat harici ve uygulama bazında aldığım hata raporları oldu. Yazılım desteği anlamında çok fazla memnun etmese de sistem güncellemeleri ve güvenlik güncellemeleri açısından oldukça başarılı. Kullanılan masaüstü ortamına göre değişen ve sorunsuz olmayan bir Türkçe desteği de mevcut. Son olarak bir kaç artı ve eksi yönünden bahsederek bitirmek istiyorum.

Eksi yönler ile başlıyorum.

• Port sisteminden kurulmuş bir yazılımın bir bağımlılığı, paket deposundan kurulmuş bir yazılımın bağımlılığıyla çakışabiliyor. Çözümsüz değil fakat uğraştırıcı.
• Yazılım kurulumunda yazılım dosyalarının nereye kopyalandığı hakkında bir bilgilendirme yok.
• Paket deposu güncellemesinde yeni eklenen yazılımlar hakkında bir bilgilendirme yok.
• Mount, yani sisteme ekleme kısmında yapacağınız küçük bir hata sonrası sistemi çalışır hale getirmek biraz uğraştırıyor.
• Birçok akıllı telefonu tanımıyor. (Dosya aktarımını FTP ile bağlanarak kablosuz hallediyorum)

Bunlar da gözlemleyebildiğim artı yönler.

• Oldukça güvenli.
• Sadece bir tane FreeBSD var. Onlarca dağıtım arasında tercih yapmak gerekmiyor.
• Tüm sistemi şekillendirmeye izin verdiği için oldukça verimli bir sistem elde edebilmek mümkün.
• Tek bir satırla tüm dahili veya harici yazılımlar güncellenebiliyor.
• Kaynak koddan derleyerek kurulum yapmak nispeten daha basit.
• Kernel'i özelleştirmek ve tekrar derlemek nispeten daha basit.