@lterlemez Hayır, konu en başından beri AI'dı ve 2 AI'ın karşılaşmasının sonuçlarıydı. Dizi en başından itibaren her bölüm bir kişinin kurtarılmasını göstermekle birlikte ufak bilgi kırıntıları veriyor ve yavaş yavaş senaryoyu açıyor. Her bölüm bir kişinin kurtarılmasını göstermek hem hazırlık, hem de zaman doldurma. Bunu anlamak için Amerikan dizi endüstrisinin çarklarını bilmek gerekiyor.

İnternet dizileriyle birlikte sektör tek bir sezonu bir kerede izleyiciye vermeye başladı. Bölümler 6-13 arası. Senaryo hazırlanır, dizi çekilir biter ve hepsi yayına verilir. Sonraki sezon diğer yıla kalır. Ancak bundan önce TV sektöründe durum farklıydı. Dizi yapımcıları kanallara ellerinde "başı sonu belli olan" bir taslak senaryoyla giderler ve kanal scripti beğenirse bir deneme bölümü sipariş eder. Kanal deneme bölümünden memnun kalırsa yapımcılarla 12-13 bölüm için anlaşırlar. Yapımcılar ellerindeki kaba hatları belli olan senaryonun küçük bir kısmından 12-13 bölümlük sezonun senaryosunu yazarlar, çekilir ve dizi TV'de başlar. Birkaç bölümden sonra dizi tutarsa kanal o sezon için bi 12-13 bölüm daha sipariş eder ve proje büyükse 7 sezonluk anlaşma imzalanır. Bu 7 sezon her zaman 7 sezondur. Mini diziler hariç kanallar her zaman 7 sezona göre senaryo yazılmasını ister ve 7 sezonluk anlaşma imzalarlar. Dizinin geleceğinden şüphelilerse sezon sezon sipariş verirler ama yine 7 sezonluk senaryonun en azından taslak halinin belli olmasını isterler. Her sezon bu 12-13 + 12-13 bölümlük anlaşmalar sezonun reytinglerine göre devam eder. Aynı bizde yapıldığı gibi bölümler yayımlanırken çekimleri yapılır. Formül genel olarak budur.

Burada saçma bir durum ortaya çıkar: Bir sezonluk senaryo 12-13 bölümdür. Ama kanal sonradan, dizinin birkaç bölümü yayımlanmışken 13 bölüm daha sipariş eder. Peki hazır olan senaryoya bu 13 bölüm nasıl eklenebilir? Elbette aralara ana senaryoyu hiçbir şekilde etkilemeyecek "sezon doldurma" bölümleri koyarak. Lost, Fringe, Battlestar Galactica, Person of Interest, X-Files, Prison Break... eskilerden 22-26 bölümlük hangi dizi varsa hepsinin formülü budur. Bu yüzden bu dizilerin hepsinde, 22-26 bölümlük sezonlardaki bölümlerin yarısı ana konudan tamamen bağımsızdır. O bölümler olmadığında ana konu hiçbir şekilde etkilenmez. Amerikanlar buna rubbish episodes derler genelde. POI'de olan da tam olarak bu. Konu en başından beri AI ancak arada o kadar çok rubbish bölüm var ki, o bölümlerin hepsi tamamen ana konudan bağımsız ve sadece birilerini kurtarmakla ilgili olduğundan sanki o gerçek konuymuş gibi hissettiriyor. Ama tam tersi, onlar sadece doldurma bölümleri. POI dahil tüm bu dizilerin hepsinde; sezon başındaki bölümler, sezon ortasında verilen aranın öncesindeki ve sonrasındaki 2-3 bölüm ve sezon sonundaki bölümler genelde ana bölümler olur ve ana konuyla direkt ilgili olurlar. Bunların dışında kalanlar ise doldurma bölümler olurlar. POI'ye ve yukarıda saydığım dizilerden hangisine bakarsan bak tam olarak bu formülün işletildiğini görebilirsin. Yani ana konuyu görmek için, sezon başına ortasına ve sonuna bakmak gerekiyor. Oralarda ne işlendiyse ana konu odur. POI'de de bu bölümlerde her zaman konu AI'dır ve alakasız birilerini kurtarmakla ilgili hiçbir şey olmaz. Olursa dahi bölüm sonunda bir şekilde ana konuya bağlanır.

POI'de son sezonlarda konunun eskisinin aksine tamamen AI'da dönmesinin sebebi ise, reytingler düştüğünden dolayı kanalın 7 sezonluk siparişi iptal edip 5. sezonda bitirmeye karar vermesiydi. 7 sezonluk hazır olan senaryo birden 5 sezona inince ve 5. sezon da 13 bölüm olunca mecburen senaryo yeniden düzenlendi, çöp bölümler tamamen atıldı ve hazır olan 5-6-7. sezonların senaryolarından birçok yer kesilerek tamamen ana konuya yani AI'a odaklı 13 bölümlük tek bir sezon çıkartıldı. Bu yüzden dizinin 5. sezonu ve 4. sezonunun büyük bir kısmı tamamen AI'ya odaklanılmış ve hızlandırılmış hissi verir. Aynı şey Fringe'de de yaşanmıştı. Yani olay senin dediğinin tam tersi, reytingler düştüğü için aksiyona geçilmedi veya konu AI'a geçtiği için reytingler düşmedi, reytingler düştüğü için rubbish bölümler çıkartılıp tamamen ana konuya odaklanılarak dizi bitirildi. Bu da hızlandırılmış aksiyon hissi verdi. Dizi 7 sezon sürseydi, aynı eski sezonlar gibi ilerleyecekti. Ana konu ve rubbish bölümler birlikte yedirileceğinden hızlanma hissi olmayacaktı. POI'nın son 1,5 sezonunda gördüğümüz aslında rubbish bölümlerden ve gereksiz kısımlardan arındırılmış saf ana senaryo temelleri.

POI'de rubbish bölümler tamamen birilerini kurtarmaya yönelik bölümlerdi. Bu bölümlerde ana konuyla yani AI'la ilgili hiçbir şey göremezsin. Hatta ana karakterler hakkında da bir şey göremezsin. Çünkü bu bölümler sonradan eklendiği için karakterlerle ilgili verilecek herhangi bir bilgi senaryosu hazır olan bölümlerle çakışabilir. Dizinin yapımcıları da bu bölümlerin hangi sırayla yayımlanacağını bilmezler, kanal karar verir. Bu yüzden o bölümlerde geçen diyalogların ve olayların ana senaryoya etkisi sıfır olacak şekilde yazılır. Fringe'deki rubbish bölümler ana konudan bağımsız olarak her rubbish bölümde bir olağanüstü olayın incelenmesiydi. Lost'takiler yine ana senaryoyu etkilemeyecek şekilde yan karakterlerin geçmişleri, yaşadıkları gündelik olaylardı. X-Files'ta da alakasız olağanüstü olaylardı. BSG'dekiler ise ana senaryoda işlenen olaylardan ötürü önemli olmayan birilerinin yaşadığı travmaların anlatılmasıydı. Bunların hepsinin ortak noktası; ana konuyu ve ana karakterleri etkileyecek tek bir diyalog ve olay dahi içermemeleri. O bölümleri silsen dizinin ana senaryosuna, karakterlere ve karakterlerin ilişkilerine tek bir etkisi dahi olmaz. "Ya bu bölüm tamam güzeldi de, bunun diziye katkısı ne oldu ki niye bunları anlattılar?" hissiyatı yaşatır. Hatta bezen o bölümlerde yaşanan bir şeyin bir sonraki bölümde hiçbir etkisi olmadığını, sanki o bölümde yaşananlar yokmuş gibi davranıldığını görürsün. Eski dizilerin bazen bölümler arası geçişlerde kopukluk hissettirmesinin sebebi de budur. Yenilerden mesela Lucifer buna güzel bir örnek. İlk sezon tuttuktan sonra 2. ve 3. sezon tamamen rubbish bölümlerle dolduruldu ve bölüm sayısı 26'ya kadar çıktı. Reytingler rubbish bölümler yüzünden çöp olunca tekrar bölüm sayıları düşürüldü. Formül hep aynı, şekli değişik. Reytingler yüksekse rubbish bölümlerle doldurulmuş 22-26 bölümlük sezon, reyting düşerse 12-13 bölümlük saf ana senaryo. İşin özü, "her bölüm bir olay" şeklindeki ana senaryoya hiçbir etkisi olmayan bölümlerin tek amacı sezonları 22-26 bölüme tamamlamak. Baya uzun oldu ama net şekilde anlatabildim heralde

@aerdogan17 Evet yapış şekli değişir(kiminde her bölüm bir olay olur kiminde geçmişi anlatır kiminde alakasız yan karakterlere odaklanır) ama Amerikan tv sektöründe 20+ bölüm ne görürsen anlarsın ki yarısı doldurma bölümleridir. Bu rubbish işi esasen Amerikanların en nefret ettikleri şeylerden biri. Reytingi yüksek her diziye bunu yapıyorlar. HBO'nun Amerika'da kanal olarak öne çıkma sebebi de mesela rubbish bölüm işini bi kenara bırakmasıydı. Muhtemelen internet dizilerinin bir anda patlama yapma sebebi de bu. İnternet dizilerine rubbish bölümleri çakamıyorlar 🙂